Luisteren zonder oren

Dovendiner-2

Ik dacht dat ik goed kon luisteren, tot ik aanschoof bij een dovendiner. Het zette mijn blik op communicatie op scherp. Want als je geen geluid hebt om op terug te vallen, blijft alleen over wat we meestal vergeten: aandacht, mimiek, energie en aanwezigheid.

Op Katendrecht bij Verhalenhuis Belvédère schoof ik aan bij een dovendiner: samen eten, samen kijken en leren luisteren met alles behalve je oren.

Terwijl de deuren naar een nieuwe wereld opengingen, hingen wij onze aannames aan de kapstok en schoven we aan tafel bij horenden, doven en een tolk. Wat meteen voelbaar was: hier werd gesproken met aanwezigheid.

Want hoe is het om zonder geluid te leven? Om doof geboren te worden en de wereld te lezen via beweging, mimiek en energie? Hoe merk je het luchtalarm? Kan iedereen liplezen? Bestaan er dovenscholen? En hoe werkt dat later met studie en werk?

Tijdens het diner merkte ik hoe snel wij, de horenden, vastzitten in onze eigen uitgangspunten. Want communicatie uit zoveel meer dan geluid. In de dovencultuur verschuift dat perspectief meteen.

Je kijkt anders.
Je voelt anders.
Je beweegt anders.

Je maakt contact via je houding, je ogen, je handen. Je wordt je bewust van hoe je binnenkomt, hoe je zit, hoe je luistert. Je communicatie wordt beweeglijker, directer en bewuster.

En ja, de wereld ziet er daar nét iets anders uit.

Dovenscholen zijn vaak internaten. Smartphones flitsen en trillen bij het luchtalarm. Aan tafel blijf je langer zitten, want praten en eten tegelijk gaat niet. Je handen zijn je taal. En de gezamenlijke vijand? Snorren die over de bovenlip heen groeien.

Maar uiteindelijk werkt het in de dovenwereld net als bij iedereen.

Er zijn dialecten. Er is humor. Er zijn verhalenvertellers; mensen die meer woorden of gebaren nodig hebben. Er is de behoefte om jezelf te laten zien. En bovenal: de behoefte aan verbinding.

Daar, tussen handen die spraken en ogen die luisterden, voelde ik waarom communicatie voor mij zo’n energiebron is: het brengt mensen dichter bij elkaar en maakt je wereld groter. Door verhalen te delen en dat kan op 1001 creatieve manieren.

Soms hoef je alleen maar anders te kijken.